Уйғур театриниң 90 жиллиғиға беғишланди

Театр иҗадийәт билән өзини өзи тонушни билдүридиған сәнъәт мәйдани болуши билән биллә, шәхсниң тәрәққий етишигә иқбал етиду, адәмләргә өзиниң йәккә-йеганилиғиниң йеңи қирлирини ечишқа вә әтрап муһитни техиму мупәссәл чүшинишкә мүмкинчилик бериду.Театр шундақла пәқәт көңүл көтирип, роһий озуқ елишнила әмәс, иҗтимаий диалогни шәкилләндүриду, адәмләрни илһамландуриду, ғәпләт уйқисидин ойғитип, тәрәққий әткүзиду. Театр адәмләргә дунияни башқиларниң көзи билән көрүшкә, һәрхил мәдәнийәтләр арисидики алаһидиликләр билән охшашлиқларни чүшинишкә, умумға ортақ инсаний қәдрийәтләрни һис қилишқа мүмкинчилик яритиду.

Дөләт рәһбири Қасым-Жомарт Тоқаев мәдәнийәт вә сәнъәт хадимлири билән болған учришишларниң биридә сәнъәт — милләтниң җени екәнлигини, һә, әнди хәлиқниң турмуш-һаятини униң сәнъитидин көрүшкә болидиғанлиғини қәйт қилған еди. Бу күнләрдә қурулғининиң 90 жиллиқ тарихий сәнәсини нишанлаватқан Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт академиялик Уйғур музыкилиқ-комедия театрини миллитимизниң җени, миллий сәнъәт бөшүги, һә, ушбу дәргаһниң иҗадий коллективини хәлқимизниң иптихари десәк, мубалиғә болмайду. Мәзкүр сәнъәт дәргаһиниң бүгүнки күнгә қәдәр Қазақстанниң мәдәнийити билән сәнъитиниң тәрәққиятиға қошуватқан төһписи бебаһадур. Алаһидә тәкитләш лазимки, Уйғур театриниң иҗадий коллективи тарихий җәриянниң алдинқи сепидә жүрүп, шу арқилиқ миллитимизниң сүръәтлик тәрәққий етишигә тәсир қилип келиватиду.

17-сәпәр күни Алмутида Мәдәнийәт вә әхбарат министрлигиниң қоллап-қувәтлиши билән әйнә шу җаниҗан сәнъәт дәргаһиниң қурулғининиң 90 жиллиғиға беғишланған музыкилиқ спектакльларниң I театр фестивалиниң ечилиш мәрасими болуп өтти. Униңға М.Әвезов намидики Қазақ миллий драма театри, Қ.Ғоҗамияров намидики җумһурийәтлик дөләт академиялик Уйғур музыкилиқ-комедия театри, җумһурийәтлик дөләт академиялик Корей театри, Қазақстан хәлиқ артисти Асанәли Әшимовниң шагиртлиридин тәркип тапқан «Жаңа ғасыр» театри, шундақла «Алатау» әнъәнивий сәнъәт театри қатнишиду.

Әтигәндин башлап яңриған нағра-сүрнәй садаси, йеқимлиқ нәғмә-навалар, бир-биригә беқишип ойниливатқан уссуллар театр һойлисини чаң кәлтүрди. Бу шатлиқ дәмләргә дахил болған меһманларму өзгичә һис-туйғуларға бөләнди. Риясәтчиләр фестивальға қатнишидиған театр коллективлирини тонуштурғандин кейин, улар новәт билән қизил гиләмдин меңип өтти.

Тәбрик сөзләрдин кейин, жирақ-йеқиндин кәлгән меһманлар Уйғур театри фойесида уюштурулған театр тарихидин дерәк беридиған «Қазақстан театр сәнъити архив һөҗҗәтлиридә» намлиқ көргәзмини зиярәт қилди. Көргәзмигә Президент архивидин елинған театрниң тарихи тоғрилиқ илгири елан қилинмиған һөҗҗәтләр, архив материаллири қоюлупту. Уларни зор ихлас билән көздин кәчүргән тамашибинлар, андин кейин фестиваль пәрдисини ачқан Уйғур театри коллективиниң классикилиқ әсәр “Анархан” (режиссери М.Һезимов) спектаклини тамашә қилди. У күни шундақла тамашибинлар диққитигә М.Әвезов намидики Қазақ миллий драма театриниң Ғ.Мүсреповниң “Қыз Жібек” спектакли (режиссери Е.Нурсултан) һавалә қилинди.

Фестиваль җәриянида «Жаңа ғасыр» театриниң Е.Тәшкенбайниң «Соңғы қоңырау» (режиссерлири А.Әшимов вә Е.Тәшкенбай) спектакли, «Алатау» әнъәнивий сәнъәт театриниң М.Әвезовниң «Айман-Шолпан» (режиссери Ж.Жуманбай) спектакли, җумһурийәтлик дөләт академиялик Корей театриниң “Легко ли быть королевой” (режиссери Кан Тхе Сек) спектакли көрситилип, көпчилик көңлидин чиқти. Мәзкүр қоюлумлар тамашибин қәлбигә йол тепип, һиссиятини ойғатти. Муһими, тамашибинға һәрхил қәһриманларниң сезимлири билән тәҗрибилирини һис қилишиға мүмкинчилик бәрди һәм уларға мурәккәп иҗтимаий тоқунуш-һәрикәтләрни муһакимә қилишқа вә чүшинишкә ярдәмләшти.

Тәкитләш лазимки, фестиваль даирисидә Т.Жүргенов намидики Қазақ миллий сәнъәт академияси вә Уйғур театриниң һәмкарлиғида «Қазақстанниң Уйғур театри дуниявий сәһнә сәнъитиниң тәрәққият контекстида” мавзусида хәлиқара илмий конференция өткүзүлди. Униңға қатнашқан көрнәклик театршунас алимлар, җәмийәт вә сәнъәт әрбаплири театр сәнъитиниң тарихи, тәрәққияти, истиқбали тоғрилиқ доклад қилип, өзлириниң баһалиқ ой-пикирлири билән бөлүшти. Ойлаймизки, конференциядә оттуриға қоюлған салмақлиқ пикир-тәклипләр ейтилған йәрдила қалмастин, театр тәрәққиятини йеңи басқучқа көтиришкә түрткә болиду.

Төрт күн давамлишидиған ушбу фестивальниң йәкүни әтә чиқирилип, у күни Уйғур театриниң қурулғининиң 90 жиллиғиға даир чоң гала-концерт көрситилиду.

Шәмшидин АЮПОВ,

«Uiğur avazi»

https://uyguravazi.kazgazeta.kz/news/51157